نقش آب در صنعت نساجی وچاپ دیجیتال راکتیو
همانطور که می دانید آب یکی ار مهم ترین عامل ها در صنعت نساجی بوده و در بخش های مختلف آن مورد استفاده قرار میگیرد، از این رو در این مقاله میخواهیم درباره آن اطلاعات بیشتری را در اختیارتان قرار دهیم.
آب های موجود در زمین عبارت اند از:
نزولات آسمانی: این نوع آب، شامل آب باران و برف است. این آب ها قبل از رسیدن به زمین به علت گذشتن از جو زمین، گازهای اکسیژن و کربنیک دی اکسید و مونو اکسید را به صورت محلول در خود به سطح زمین می آورند. در شهرهای صنعتی که هوا آلوده است، قطرات باران و برف حاوی سولفید ئیدروژن و گوگرد دی اکسید و گاهی با مواد آلی و گرد و غبار همراه است.
آب های سطحی: به آب رودخانه ها، دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها آب سطحی می گویند. این آب ها حاوی کربنات ها و بی کربنات های کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و مقدار زیادی سولفات ها و کلریدهای فلزات مختلف هستند و میزان هر یک از این مواد، به جنس زمین هایی که در مسیر حرکت آب قرار گرفته اند، بستگی دارد.
آب های زیرزمینی: آب های زیرزمینی از نفوذ آب های سطحی به عمق زمین به وجود می آیند؛ مانند آب چاه ها و چشمه ها. معمولاً این آب ها به هنگام نفوذ در زمین مواد آهکی و املاح دیگری را در خود حل می کنند و به تدریج سنگین می شوند. این آب ها علاوه بر بی کربنات های کلسیم، منیزیم، ممکن است حاوی بی کربنات سدیم و همچنین گاز کربنیک باشد.
تصفیه آب
منظور از تصفیه آب جداسازی مواد زائد از آب و از بین بردن ناخالصی های آن می باشد. برای اینکه تصفیه آب اصولی انجام شود ابتدا باید نوع مصرف آب مشخص شود. تا شیوه تصفیه آب نیز مشخص گردد. به عنوان مثال آبی که برای شرب استفاده می شود باید سبک و بدون ذرات معلق و میکروب باشد. ولی برای آبی که در دیگ های بخار مورد استفاده قرار می گیرد وجود میکروب اهمیتی ندارد. برای اندازه گیری ناخالصی از ppm ( یک قسمت ناخالصی، در یک میلیون قسمت آب( استفاده می شود.جداولی برای مناسب بودن آب، برای مصارف گوناگون تهیه شده است که مطابق آن عمل تصفیه آب انجام می شود. دانه های شن را به ترتیب از ریز به درشت و از پایین به بالا به صورت لایه ای روی هم قرار می دهند. و آب را از روی آنها عبور می دهند. آب ناخالص در اثر گذشتن از بین شن ها، ذرات معلق خود را از دست می دهد. لازم به یادآوری است که صافی ها پس از مدتی، به علت بسته شدن سوراخ هایشان از کار می افتند در این در سوراخ های صافی، به صورت » گیر کرده « صورت مسیر عبور آب در صافی را بر عکس می کنند تا ذرات ذرات معلق در سطح بالای صافی قرار گیرند. و سپس با سرریز شدن از سطح صافی خارج می شوند.
تصفیه آب به روش فیزیکی
اصول تصفیه فیزیکی آب بر اساس عملکرد صافی می باشد. صافی ها به صورت کاغذی، پارچه ای و شنی وجود دارند. صافی وسیله ای است که از عبور دادن ذرات بزرگ تر از یک اندازه خاص، جلوگیری می کند. صافی های شنی کاربرد گسترده ای در تصفیه آب دارند. در انتخاب صافی دو نکته بسیار مهم است. سهولت پاک کردن منافذ و ارزانی آن. در اکثر تصفیه خانه های بزرگ از صافی های شنی استفاده می شود. برای تصفیه آب در حجم زیاد )مانند آب یک شهر( چند استخر بزرگ سیمانی )كلاریفایر(، چندین دستگاه پمپ قوی آب و همزن های بزرگ لازم می باشد.
انعقاد: چون مواد ناخالصی در آب بسیار ریز هستند و معمولاً به راحتی از منافذ صافی عبور می کنند.می توان به کمک عمل انعقاد، اندازه ذرات را بزرگ تر کرد. به هم پیوستن ذرات ریز و ایجاد ذره بزرگ تر را انعقاد می گویند. عمل انعقاد توسط مواد منعقدکننده انجام می شود. ابتدا آب را با مواد منعقدکننده مخلوط کرده و خوب هم می زنند. سپس این آب را از طریق پمپ ها به استخر ها می ریزند. با گذشت حدود 6 ساعت ذرات منعقد شده، به صورت رسوب ته نشین می شوند. سپس آب را از طریق صافی شنی و یا صافی شنی فشاری تصفیه کرده و با کلرزنی به آب قابل شرب تبدیل می كنند.
صافی شنی
در ساختمان این نوع صافی ها دانه های گرد سنگ های سیلیس، مرمر، آنتراسیت با ابعاد مختلف به کار می رود.اگر آب برای تصفیه مقدماتی دیگ بخار مورد استفاده قرار گیرد، بهتر است که از سنگ های سیلیس استفاده نشود، زیرا وجود مقدار کمی سیلیس، باعث خوردگی جدار داخلی دیگ می شود
صافی های شنی فشاری
این نوع صافی از لایه های مختلف شن که بر روی یکدیگر قرار دارند ساخته شده است. در این صافی ها، فشار خروجی آب از یک اتمسفر بیشتر است. و برای عملکرد درست به منعقدکننده ها وابسته است. روش کاربرد این صافی ها به صورت زیر است. آب، بعد از اضافه شدن مواد منعقدکننده، بدون به هم زده شدن و یک پارچه شدن آب، وارد صافی می شود و صافی به سرعت ناخالصی ها را به دام می اندازد و سپس آب تصفیه شده از لوله خروجی آن بیرون می آید. این دستگاه تصفیه آب برای تأمین آب کارخانه ها و استخرها و شهرک ها مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای این دستگاه سرعت عمل بالا )بدون نیاز به ته نشینی( و کم حجم بودن آن می باشد. بدیهی است برای آب شرب باید به آب کلر زد. )کلر ماده ضدعفونی کننده و از بین برنده میکروب ها می باشد(. معمولاً منعقدکننده های مناسب برای این نوع صافی ها، سولفات آلومینیوم است. برای تصفیه آب هایی که گل و لای زیادی دارند از این صافی ها استفاده نمی شود.
تصفیه آب به روش شیمیایی
تصفیه شیمیایی در مواردی کاربرد دارد که امکان جداسازی ناخالصی به روش فیزیکی امکان پذیر نباشد. برای جداسازی هر ماده ناخالصی، روش های خاصی مورد نیاز است. هرچه میزان این املاح بیشتر باشد، جداسازی آن نیز سخت تر است. تصفیه شیمیایی آب به دو روش انجام می شود. این دو روش عبارت اند از:
روش رسوب دادن: در این روش با افزودن یک ماده شیمیایی، املاح محلول را به صورت نامحلول درمی آورند تا رسوب کند. مهم ترین مواد رسوب دهنده، آهک و کربنات سدیم است. برای بالا رفتن کارایی، بهتر است که از مخلوط کربنات سدیم و آهک استفاده شود. آبی که املاح آن با روش شیمیایی رسوب کرده است را به روش فیزیکی تصفیه می کنند.
به این ترتیب، آبی به دست می آید که املاح کلسیم و منیزیم خود را به زئولیت داده است. این آب را آب سبک می گویند. پس از مدتی، تمام یون های سدیم موجود در زئولیت، با کلسیم و منیزیم جایگزین می شود و در نتیجه اثر سختی گیری خود را از دست می دهد. برای احیای زئولیت محلول غلیظ نمک طعام به کار می رود.در این حالت آب نمک غلیظ را از پایین تانک به سمت بالا )برعکس زمان تصفیه آب( و به آرامی حرکت می دهند. تا فرصت کافی برای جایگزینی کلسیم و منیزیم چسبیده به زئولیت، با سدیم موجود در محلول غلیظ نمک به وجود می آید و زئولیت احیا می شود. این عمل را شست وشوی معکوس می گویند. زئولیت ها را می توان بارها استفاده كرد.
اهمیت تصفیه آب در صنعت نساجی
برخی از نمک های موجود در آب با مواد مصرفی مانند صابون و مواد شوینده ترکیب می شوند و موادی را به وجود می آورند که عمل رنگرزی و شست و شو را با اشکال مواجه می کند. این ناخالصی ها با مواد رنگرزی موجود در حمام رنگرزی نیز ترکیب شده، رسوبات لکه مانندی را بر روی پارچه ایجاد می کند.اگر ترکیبات آهن و منگنز در آب وجود داشته باشد، سبب رسوب و تغییر رنگ و یا لکه دار شدن پارچه می شود. نمک های این فلزات در قسمت سفیدگری، باعث تجزیه محلول حمام سفیدگری می شوند. بنابراین باید با تصفیه آب شرایط مناسبی را برای انجام عملیات نساجی فراهم می کنند.
تأثیر رطوبت بر الیاف نساجی
الكتریسیته ساكن در اثر سایش بعضی اجسام به یكدیگر به وجود می آید. بنابراین در اثر سایش الیاف با قطعات ماشین الكتریسیته ساكن به وجود می آید. رطوبت هوا بر میزان الکتریسیته ساکن ایجاد شده بر روی الیاف اثر دارد. الکتریسیته ساکن با افزایش رطوبت هوا کاهش پیدا می کند. ولی کاهش الكتریسیته ساكن در الیاف به نوع الیاف نیز بستگی دارد. به عنوان مثال الکتریسیته ساکن ایجاد شده بر روی الیاف پنبه و پشم را می توان از طریق افزایش رطوبت هوا کاهش داد. در حالی که الیاف نایلون و پلی استر جذب رطوبت کمی دارند و در نتیجه با افزایش رطوبت محیط، الکتریسیته ساکن در این الیاف به اندازه کافی کاهش نمی یابد. الكتریسیته ساكن باعث بروز مشكلات زیر در ریسندگی می شود.
پیچش الیاف به دور غلتک ها: کمبود رطوبت موجب خشک شدن الیاف و در نتیجه تولید بارهای الكتریسیته ساکن در آنها می گردد. بارهای الکتریسیته ساکن تولید شده سطح غلتک و بار الکتریسیته الیاف، غیرهمنام می باشد و در نتیجه همدیگر را جذب می کنند. بنابراین الیاف به دور غلتک ها می پیچند.
بالنی شدن الیاف: وجود الکتریسیته ساکن در الیاف ممکن است شکلی دیگری موسوم به(بالنی شدن) الیاف را به وجود آورد. علت این پدیده، آن است که چون بارهای الکتریسیته ساکن موجود در خود الیاف همنام است، الیاف می خواهند از هم دور شوند و در نتیجه رشته تولیدی به صورت بالن دیده می شود. در چنین حالتی، اگر اصطکاک بین الیاف کم باشد فرار و پراکندگی الیاف از یکدیگر افزایش می یابد و در نتیجه رشته تولیدی پاره شده و بازدهی کاهش می یابد.
تاثیر آب در چاپ دیجیتال راکتیو
در چاپ دیجیتال راکتیو آب یکی از رکن های اصلی برای چاپ روی پارچه می باشد.از این رو آب و رطوبت برای انجام واکنش شیمیایی رنگ راکتیو با پارچه ی الیاف طبیعی برای چاپ دیجیتال راکتیو الزامی است. به این گونه که مولکول های رنگ راکتیو برای ایجاد پیوند کولانسی نیاز به مولکول آب دارند تا برای همیشه روی پارچه قرار بگیرند.
